In 2002 heeft Plaimont als eerste een particuliere ampelografische museumwijngaard aangelegd.
Wat betekent ampelografie? Dit is de wetenschap die druivenrassen herkent en beschrijft. Ampelografie is afgeleid van de Griekse woorden “ampelos” voor wijnstok en “grafein” voor “schrijven”. In het begin van de 20e eeuw trachtten twee mannen – Pierre Viala en Victor Morel – voor de eerste maal “de wijnstok te beschrijven”. Ze brachten een werk in zeven delen uit, “Ampélographie : Traité général de viticulture” (Ampelografie: algemene verhandeling voor wijnbouw), een ware encyclopedie waarin zo’n 5200 overal ter wereld verbouwde druivenrassen worden beschreven.
Een “bibliotheek van druivenrassen” in de Gers
Plaimont zet zich bijzonder in voor het onderzoek naar wijnstokken. Tussen 1950 en 2000 hebben meerdere ampelografen en technici het gebied doorkruist om een inventaris van de druivenrassen en “heel oude percelen” op te stellen. Ze identificeerden een opmerkelijk erfgoed, uniek in Frankrijk, waaruit in 2002 het Conservatoire Ampélographique (museumwijngaard) van Saint-Mont is ontstaan. Een “levende bibliotheek” met een collectie van 37 autochtone druivenrassen (17 witte, 19 blauwe, 1 rosé) uit de Prepyreneeën, waaronder een echte wilde wingerd en een mutant van de Fer Servadou. Twaalf daarvan waren tot dan toe onbekend.
Een experimentele wijngaard
De hervonden druivenrassen werden aangeplant in een experimentele wijngaard in Zuidwest-Frankrijk (2002-2004) en nauwkeurig geobserveerd (2004-2008). Daarna werd een klein deel gevinifieerd (2008 -2015). Dit initiatief heeft hoofdzakelijk het bewaren van de oude variëteiten tot doel, maar dat neemt niet weg dat bepaalde druivenrassen al hebben laten zien dat ze interessante kenmerken bezitten. Dat geldt bijvoorbeeld voor de Manseng Noir ,waarvan maar één stok is teruggevonden en die nu op meerdere hectaren wordt verbouwd.
Een wijngaard op de Franse Monumentenlijst
Het perceel Sarragachies werd in de jaren 1970 door de ampelografen ontdekt en is bijzonder waardevol. De druiven werden hier vóór 1830 aangeplant en hebben als zeldzaam kenmerk dat ze resistent bleken te zijn tegen de fylloxera, de druifluis die vanaf 1863 een groot deel van de Franse wijngaarden heeft verwoest. De inschrijving van dit perceel op de Franse Monumentenlijst – een première in de plantenwereld – geldt als een erkenning van zijn uitzonderlijke erfgoedwaarde:
- Een perceel wijngaard van ongeveer 200 jaar oud, de oudste in Frankrijk die in deze staat bewaard is gebleven.
- Een oppervlak van 21 are die getuigt van de opdeling van landbouwgrond in micropercelen aan het begin van de 19e eeuw.
- Een natuurlijke bescherming tegen de druifluis dankzij de aanwezigheid van zandgrond.
- Bebouwingstechnieken van de wijnstokken die nadat de druifluis had huisgehouden niet meer werden toegepast: in het vierkant, twee aan twee, hoog opgroeiend en wortelecht.
- Een uitzonderlijke genetische diversiteit: 21 zeldzame druivenrassen, waarvan 7 nog onbekend.
Ampelografisch onderzoek
Plaimont zet het onderzoek voort. Er worden regelmatig Ampelografische Ontmoetingen georganiseerd, waar de grootste specialisten in dit vakgebied samenkomen in de Gers. De Conservatoire Ampélographique (museumwijngaard) van Saint Mont heeft meerdere doelen:
- Het plaatselijk erfgoed in stand houden
- De kennis over de teruggevonden druivenrassen verbeteren
- De kenmerkende eigenschappen van de wijnen in stand houden
- Rekening houden met de klimaatveranderingen